Elke praktiserend arts krijgt in het dagelijks werk te maken met richtlijnen en ‘evidencebased' werken. Binnen de bedrijfs- en verzekeringsgeneeskunde zijn diverse richtlijnen volop in ontwikkeling en is input van de praktiserende bedrijfs- en verzekeringsarts gewenst. Mede daarom is ook voor de bedrijfs- en verzekeringsarts enige kennis van richtlijnontwikkeling belangrijk.
Op 8 oktober 2024 promoveerde Mariska Tuut, methodoloog en richtlijnontwikkelaar, op haar proefschrift getiteld Guideline development on healthcare related testing. In haar proefschrift benadrukt Tuut dat richtlijnen in eerste instantie documenten zijn die de intentie hebben om de patiëntenzorg te optimaliseren. Richtlijnen worden ontwikkeld aan de hand van een systematische zoekstrategie, gevolgd door een beoordeling van het gevonden bewijs, en analyse van voor- en nadelen van verschillende behandelopties.
Duidelijk stappenplan cruciaal voor acceptatie
Richtlijnontwikkeling volgt een duidelijk stappenplan en dat is cruciaal voor de acceptatie en implementatie van een richtlijn.
In Nederland worden richtlijnen – al dan niet – geautoriseerd door de diverse beroepsverenigingen. Geautoriseerde richtlijnen worden daarom gezien als onderdeel van de professionele standaard voor zorgprofessionals, zo ook voor de bedrijfs- en verzekeringsarts en/of medisch adviseur. Op deze manier wordt ook een juridische inbedding van richtlijnen in de gezondheidszorg bewerkstelligt en het bevordert de implementatie daarvan.
Het is volgens Tuut echter onbekend welke kennis of hulpmiddelen nodig zijn om op passende wijze richtlijnaanbevelingen te ontwikkelen voor ‘testen binnen de gezondheidszorg’. Het doel van haar proefschrift was dan ook om de ontwikkeling van richtlijnen die gaan over testen binnen de gezondheidszorg te faciliteren en te verbeteren. Als het gaat om testen binnen de gezondheidszorg kan bijvoorbeeld gedacht worden aan onderzoeken die bedoeld zijn om een diagnose te stellen (diagnostische test), zoals bijvoorbeeld de proef van Lasègue of een MRI.1
Onlinetools gebruiken
De kernboodschap is volgens Tuut dat het ‘concept over testmanagement’ (test-management pathway) ingebed moet worden in het ontwikkelproces van richtlijnen die gaan over testen binnen de gezondheidszorg. Om de ‘test-management pathway‘ in te bedden in richtlijnontwikkeling is het nodig om de kennis over de ‘test management pathway‘ te vergroten bij richtlijnontwikkelaars, waaronder werkgroepleden van de betreffende richtlijn en methodologen. Daarnaast raadt Tuut aan om gebruik te maken van onlinetools binnen de huidige software voor richtlijnontwikkeling in de fase waarin uitgangsvragen (= startvragen) worden geformuleerd, als het gaat over testmanagement.
Rol beter vervullen
Zorgprofessionals en consumenten in de gezondheidszorg kunnen deze kennis direct toepassen als werkgroeplid in een richtlijnontwikkeling of indirect in de dagelijkse praktijk. Tuut benadrukt dat werkgroepleden van een (toekomstige) richtlijn hun rol ook beter kunnen vervullen als zij voldoende uitgerust zijn met de nodige kennis. Als voorbeeld stelt Tuut dat werkgroepleden minder geneigd zijn om te vertrouwen op alleen de accuraatheid van een test wanneer zij zich bewust zijn van het feit dat de klinische effectiviteit van een test bepaald wordt door de ‘test-management pathway‘ én wanneer zij vals-positieve en vals-negatieve testresultaten goed kunnen interpreteren. Verder kan een stapsgewijze benadering in het specificeren van de ‘test-management pathway‘ werkgroepleden helpen om uitgangsvragen te formuleren over testen binnen de gezondheidszorg.
Als laatste geeft Tuut mee dat het belangrijk is om te realiseren dat richtlijnaanbevelingen over testen binnen de gezondheidszorg vaak belangrijke factoren niet overwegen, zoals de gevolgen van testen. Dit is echter wel belangrijk voor een adequaat ontwikkelproces.
‘Maak gebruik van onlinetools binnen de huidige software voor richtlijnontwikkeling’
Aanvulling dagelijkse praktijk
Bij het lezen van het proefschrift van Mariska Tuut komen voor menig bedrijfs- en verzekeringsarts waarschijnlijk veel nieuwe (methodologische) termen naar voren die ver af lijken te staan van de dagelijkse praktijk. Echter voor bedrijfs- en verzekeringsartsen die betrokken zijn bij richtlijnontwikkeling of nieuwsgierig zijn naar dit onderwerp, kan het proefschrift van Tuut een mooie aanvulling zijn. Het geeft weer dat richtlijnontwikkeling een consciëntieus proces is volgens een vooraf afgebakend stappenplan én waarbij de nodige achtergrondkennis essentieel is om ook als werkgroeplid vanuit de bedrijfs- en/of verzekeringsgeneeskunde op je best te zijn.
Referentie
1.Rapport: GRADE-methodiek voor diagnostische tests en teststrategieën namens het Dutch GRADE Network. 2015.
▶ Moniek van Zitteren is verzekeringsarts en medisch adviseur bij a.s.r. en redactielid TBV, Utrecht. Contact: tbv.vanzitteren@gmail.com