Beperkingen stellen in werk bij cannabisgebruik?
Allereerst presenteerde een aios verzekeringsgeneeskunde haar kwalitatieve onderzoek naar hoe verzekeringsartsen bij UWV Amsterdam omgaan met het cannabisgebruik van cliënten. Op basis van semi-gestructureerde interviews met acht artsen bracht zij in kaart hoe zij cannabisgebruik meewegen in medische beoordelingen en welke overwegingen een rol spelen bij het al dan niet toekennen van beperkingen.
Het bleek dat alle verzekeringsartsen in de spreekkamer aandacht aan drugsgebruik besteden, maar dat het wisselend is in welk detail dit uitgevraagd wordt. De meeste verzekeringsartsen bleken geen moeite te hebben met het bespreekbaar maken, maar gaven aan dat zij wel vermoeden dat het voor zowel de arts als patiënt lastig bespreekbaar kan zijn vanwege taboe of schaamte. Belangrijk in het bespreken bleek vooral de manier waarop en de sfeer tijdens het gesprek.
De definitie voor ‘problematisch gebruik’ bleek voor verzekeringsartsen niet vastgelegd te zijn. Er bestaat wel een soort consensus: bij mensen die behandeling kregen in verband met het gebruik en mensen die een significante weerslag op dagelijks leven of werk ervoeren, werd gesteld dat er sprake was van problematisch gebruik. De helft van de ondervraagden wilde graag meer kennis over cannabis en de gevolgen daarvan. Beperkingen werden met name geduid in persoonlijk en sociaal functioneren en persoonlijk risico.
Ongevraagd preventief advies aan bedrijven
Een aios bedrijfsgeneeskunde onderzocht een onderwerp dat ook volop in de actualiteit is vanwege het koersdocument van de NVAB: preventief adviseren. Onderzocht werd hoe vaak de bedrijfsarts preventief advies geeft ten opzichte van wat deze zou willen en welke gedragscomponenten daarbij een rol spelen. Via een vragenlijst over biografische gegevens, aantal adviezen en het ASE-gedragsmodel werd onderzoek gedaan onder 37 bedrijfsartsen werkzaam binnen één arbodienst. Er bleek een discrepantie te bestaan tussen het gewenste en het daadwerkelijk aantal gegeven preventieve adviezen. Determinanten die bepaalden of een advies gegeven werd, waren de attitude ten opzichte van preventie, de sociale invloed van de arts in het bedrijf, de eigen effectiviteit en vaardigheden van de arts en barrières als tijd, middelen, processen, hulpbronnen, samenwerking en of de klant open stond voor een advies. Slechts 40 procent van de bedrijfsartsen ervoer dat de de klant open staat voor preventief advies.
Angst voor tuchtrecht bij arbeidsconflicten zonder ziekte
Arbeidsconflicten leiden regelmatig tot ziekmeldingen, waarbij de bedrijfsarts een complexe rol vervult; het handelen van bedrijfsartsen in dergelijke situaties resulteert niet zelden in tuchtklachten. Een aios bedrijfsgeneeskunde onderzocht in welke mate aios bedrijfsgeneeskunde beïnvloed worden door angst voor een tuchtzaak bij een arbeidsconflict zonder ziekte. In een kwalitatief onderzoek met semigestructureerde interviews werd gekeken naar hoe de aios deze angst ervaren, welke factoren bijdragen aan de angst en wat de invloed op beslissingen is. Thematische analyse werd volgens Braun&Clarke verricht, een methode om patronen of thema’s in kwalitatieve data te identificeren.
Het bleek dat ziekmeldingen bij conflicten zelden puur medisch te verklaren zijn en dat de aios bij hun onderzoek en begeleiding druk ervaren van zowel de werkgever als werknemer. De aios neemt doorgaans de positie van beoordelaar in en niet die van bemiddelaar. Hoewel de meeste aios geen (tucht)klacht hebben meegemaakt, ervaren ze wel angst voor een klacht en dit beïnvloedt hun communicatie, verslaglegging en besluitvorming. Een tuchtzaak wordt als dreigend, onvoorspelbaar en onrechtvaardig ervaren. Richtlijnen worden gebruikt als houvast en bescherming, alhoewel er soms ook vanaf geweken wordt om een escalatie te vermijden. Aios die een arbeidsconflict begeleiden hebben vaak behoefte aan bevestiging van het beleid in supervisie. Daarnaast is er behoefte aan praktische scholing ten aanzien van tuchtrecht en een cultuur waarin leren en reflectie centraal staan.
Margriet van de Meerakker is aios bedrijfsgeneeskunde.
Bij interesse in een van de onderzoeken kun je contact opnemen met Angarath van der Zee – van den Berg, coördinator en opleider Onderzoeksscholing NSPOH, a.vanderzee@nspoh.nl
