Artikel bewaren

Je hebt een account nodig om artikelen in je profiel op te slaan

Login of Maak een account aan
Reacties0

Borging van preventie in de bedrijfsgeneeskunde

Fleur de Groot
Sonja Mentink
Lydia van der Sman
Marieke Teeuw
Op dit moment heeft preventie geen prioriteit in de praktijkvoering van de bedrijfsarts. Preventie is wettelijk gezien de kern van ons vak en het is tijd dat de praktijk hierop aansluit. Wij doen een voorstel om preventie te borgen in de praktijkvoering van de bedrijfsarts door het landelijk opleidingsplan (LOP) en de herregistratie aan te passen.
© Goffkein / stock.adobe.com
De eerste regel van het ‘Moreel Fundament’ van de bedrijfsarts stelt dat ‘al het handelen van de bedrijfsarts gericht is op het voorkomen van beroepsziekten en beroepsgebonden aandoeningen’.1 De NVAB staat voor een nieuwe koers, met een sterke nadruk op het populatie- en groepsniveau waarbij individuele begeleiding ondergeschikt is.2 Ook de Arbeidsomstandighedenwet biedt de bedrijfsarts een duidelijk kader om te kiezen voor preventief werken. Bovendien bevat het basiscontract dat arbodiensten moeten aanbieden aan werkgevers voldoende ruimte voor preventie.
Toch zien wij als bedrijfsartsen in opleiding dat preventie nauwelijks deel uitmaakt van de dagelijkse praktijk. Wij worden vrijwel uitsluitend ingezet voor verzuimbegeleiding. Preventieve taken, zoals deelname aan de risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E), periodieke arbeidsgeneeskundige onderzoeken (PAGO) of werkplekonderzoeken, komen op een tweede plaats. De ervaring met preventieve taken verschilt per praktijkinstelling, maar blijft meestal beperkt tot de verplichte opdrachten voor de opleiding. Hierdoor krijgen wij preventieve taken minder goed onder de knie, wat de huidige praktijk in stand houdt.
Verzuimbegeleiding is waardevol voor het signaleren van werkgerelateerde aandoeningen en begeleiden van terugkeer naar werk. Maar signalering alleen is onvoldoende voor preventie. Duurzame inzetbaarheid vraagt om betrokkenheid op de werkvloer en actieve uitvoering van RI&E en PAGO. Een focus op preventie op populatieniveau vergroot onze impact op de gezondheid van werknemers.3

Voorstel tot verbetering deskundigheid

Wij willen het tij keren. Het professioneel en wettelijk kader staat, het is tijd om de praktijk daarbij aan te laten sluiten. De bedrijfsarts moet minder afhankelijk worden van andere partijen en een actieve rol nemen in de veranderingen in het veld. Dit begint bij opleiding en herregistratie. Het doel is om nieuwe bedrijfsartsen breed op te leiden in preventie, terwijl ervaren artsen hun vaardigheden hierin blijven ontwikkelen.
Het eerste voorstel betreft het Landelijk OpleidingsPlan (LOP) voor de opleiding tot bedrijfsarts dat momenteel wordt herzien. Het huidige LOP noemt preventie, maar dit komt nog onvoldoende terug in instituutsonderwijs en de praktijkopleiding. Opleidingsinstellingen hebben de verantwoordelijkheid een werkomgeving te bieden waarin aios zich in de volle breedte kunnen ontwikkelen. Dit betekent in plaats van de overheersende aandacht voor verzuim meer samenwerking met andere kerndeskundigen.
Momenteel worden stages vooral gekozen om kennis over verzuimbegeleiding op te doen. Wij stellen voor om de stages binnen Arbeid en Gezondheid in te delen naar processen binnen en buiten de Wet verbetering poortwachter (WVP). Zo is elke aios verplicht kennis op te doen buiten het verzuimproces. Daarbij willen wij meeloopstages verlengen naar volwaardige stages, zodat de aios competenties daadwerkelijk kunnen ontwikkelen tot bekwaamheid. In andere medische vervolgopleidingen is dit al de norm. Ook centrale nascholing van praktijkopleiders is belangrijk, zodat zij toegang krijgen tot een breed en uniform scholingsaanbod. Nu zoeken praktijkopleiders hun nascholing vooral binnen de eigen arbodienst. Omdat daar de focus ligt op verzuimbegeleiding, blijven andere belangrijke aspecten van het vak onderbelicht.
Zorg ervoor dat voor alle aios preventie in praktijksetting geborgd wordt, niet alleen voor de aios die toevallig een werkgever hebben die dit van belang acht. Wij beseffen dat er verschillende actoren betrokken zijn bij de inhoud en de uitvoering van de opleiding. Het is aan alle partijen om zorg te dragen voor allround opgeleide, toekomstbestendige bedrijfsartsen.
Het tweede voorstel richt zich op het borgen van preventieve taken in de herregistratie-eisen. Op dit moment weerspiegelt de herregistratie niet goed de wettelijke functie-eisen van een bedrijfsarts. Preventie is geen verplicht onderdeel van de herregistratie en het persoonlijk ontwikkelplan. Je moet als bedrijfsarts kunnen aantonen dat je hebt bijgedragen aan een PAGO, werkplekonderzoek of organisatieadvies. Zo kunnen ook ervaren collega’s hun deskundigheid bijhouden en uitdragen. Dit zal arbodiensten stimuleren om hun contracten in te richten conform het basiscontract Arbowet. Individuele bedrijfsartsen krijgen zo meer handvatten voor preventie in het ingewikkelde belangenveld waarin zij acteren.
‘We willen meeloopstages voor aios verlengen en meerbekwaamheid ontwikkelen’

Leidende rol in preventie

In plaats van pas in actie te komen bij ziekte, ligt de grootste winst voor de maatschappij in het voorkomen van gezondheidsproblemen. Preventie is wettelijk gezien al de kern van ons vak en het is tijd dat de praktijk hierop aansluit. Laten wij als beroepsgroep terugkeren naar de kern en een leidende rol pakken in preventie. Door het LOP en de herregistratie-eisen aan te passen, zal het veld mee moeten veranderen.
Met dit pleidooi doen wij een handreiking naar onze beroepsvereniging en toekomstige collega’s om ons vak toekomstbestendig te maken met concrete maatregelen. Zo zullen er minder mensen ziek worden door hun werk.

Bronnen

1.Het moreel fundament van de bedrijfsarts, 2016, nvab-online.nl.
2.Persbericht: Bedrijfsartsen gaan voor maximale impact op gezond werken – NVAB, 30 mei 2024.
3.Afscheidsrede van prof. dr. ir. Lex Burdorf ‘De zin en onzin van preventie’, 23 mei 2025.

Fleur de Groot, aios bedrijfsgeneeskunde HumanCapitalCare/NSPOH, Utrecht. Contact: f.de.groot@humancapitalcare.nl Sonja Mentink, aios bedrijfsgeneeskunde BrinQer/SGBO, Apeldoorn Lydia van der Sman, aios bedrijfsgeneeskunde HumanCapitalCare/SGBO, Utrecht Marieke Teeuw, aios bedrijfsgeneeskunde O&P Rijk/NSPOH, Den Haag

Geef je reactie

Om te kunnen reageren moet je ingelogd zijn. Heb je nog geen
account, maak dan hieronder een account aan.
Lees ook de spelregels.