Vier focusgroep-interviews vonden plaats in 2017 en 2018 met elk vijf à zes verschillende Ziektewet-professionals op verschillende UWV-kantoren. Tijdens deze interviews bespraken de Ziektewet-professionals welke houdingen en opvattingen over werkhervatting zij herkennen bij vangnetters met psychische klachten. Ook werd aan de professionals gevraagd hoe zij deze houdingen en opvattingen in de praktijk herkennen. De audio-opnames werd verbatim getranscribeerd en onafhankelijk gecodeerd door twee onderzoekers. Vervolgens werd er een thematische analyse uitgevoerd.

Ziektewet-professionals herkennen verschillende houdingen en opvattingen over werkhervatting bij vangnetters met psychische klachten. Deze kunnen worden onderverdeeld in drie types: de passieve, de ambivalente-onzekere en de actieve werkhervattingsmodus (zie Tabel 1). De passieve werkhervattingsmodus kenmerkt zich door een afwachtende houding en de opvatting ‘nog niet in staat zijn om te werken’. Vangnetters met een actieve werkhervattingsmodus hebben daarentegen positieve opvattingen over werkhervatting en zijn ook al op zoek naar werk. De derde groep zit tussen de passieve en actieve werkhervattingsmodus in. Deze vangnetters zijn onzeker en ambivalent ten aanzien van werkhervatting en denken hulp nodig te hebben bij re-integratie. De Ziektewet-professionals herkennen de werkhervattingsmodus door specifieke uitspraken van cliënten, maar ook door observaties van de houding tijdens een persoonlijk gesprek. Een belangrijke bevinding is dat de werkhervattingsmodus kan veranderen tijdens de verzuimperiode. De Ziektewet-professionals vinden daarom dat de werkhervattingsmodus bij elk gesprek opnieuw dient te worden geëvalueerd, eventueel met hulp van een tool.

Er zijn drie types werkhervattingsmodi bij vangnetters met psychische klachten: de passieve, de ambivalent-onzekere en de actieve werkhervattingsmodus. Uiteraard heeft de onderliggende psychische problematiek invloed op de houdingen en opvattingen over werkhervatting. Het is belangrijk dat Ziektewet-professionals de werkhervattingsmodus in het begin van de verzuimperiode evalueren, zodat vangnetters met risico op langdurig verzuim kunnen worden geïdentificeerd en de juiste re-integratiebegeleiding kan worden ingezet. De werkhervattingsmodus dient bij vervolggesprekken opnieuw te worden beoordeeld, omdat de werkhervattingsmodus kan veranderen.

Er is een tool in ontwikkeling die Ziektewet-professionals ondersteunt bij het herkennen van de werkhervattingsmodus van vangnetters met psychische klachten. De tool wordt in 2023 opgeleverd en kan daarna worden geïmplementeerd.

Dit artikel is een samenvatting van: Identification of the return-to-work mode in unemployed workers with mental health issues: A focus group study among occupational health professionals. WORK: A Journal of Prevention, Assessment & Rehabilitation: 2022:1-16.