BG-dagen Dag 1 – De Basis als Startakkoord

De eerste dag stond in het teken van waar het allemaal begint en op rust: de basis.

De grondtoon van het vak

De aftrap lag bij de dagvoorzitter Bertho Nieboer, die zijn rol als dagvoorzitter met glans vervulde. Het was een uitnodiging tot positionering van de bedrijfsarts van vandaag, maar ook voor die van morgen (meer daarover op dag 2). De basis van het vak is niet alleen de richtlijn, maar ook de dagelijkse praktijk en de voortdurende scholing. De thema’s van morgen, AI, de burn-out-pandemie, en technostress waren al stil aanwezig.

De bril van de bedrijfsarts

Boyd Thijssens, de NVAB-voorzitter, zette een maatschappelijke bril op: hoe zorgen we ervoor dat de werkende mens gezond blijft en veilig kan blijven werken? Dat begint ook met een reflectie op onszelf en ons eigen handelen: welk rapportcijfer geven en krijgen we? Een confronterende, maar ook prikkelende gedachte: velen willen niet behandeld worden door een willekeurige collega. Daarmee wordt een kernvraag geraakt: hoe verhouden wij ons tot kwaliteitsborging en tot elkaar en welke rol kan de NVAB daarbij spelen?

De AI-interventie

Health Enterprise demonstreerde de inzet van AI in de spreekkamer. De schilder met rugklachten kreeg een digitale gesprekstoehoorder die het consult schriftelijk samenvat, een re-integratievoorstel en een terugkoppeling schrijft voor de werkgever in het Turks. Het publiek keek geboeid, maar ook met argwaan toe. Want hoe weten we of de Turkse vertaling klopt? Deze bijdrage maakte duidelijk dat AI veel kan brengen, maar ook nog veel nodig heeft.

De expert in arbeid en gezondheid?

Frederieke Schaafsma, hoogleraar arbeidsgeneeskunde, richtte zich in een bloemlezing op de kern van het vak door zich af te vragen wat er met ons vak gebeurt als de Wet verbetering Poortwachter zou wegvallen. Dan resteert de kern: de bedrijfsarts als expert in arbeid en gezondheid, niet als procesmanager maar als inhoudelijk begeleider. Ze besprak de toolbox van de bedrijfsarts en vooral dat deze niet alleen ingezet moet worden bij ziekte, maar ook om de oorzaak van ziekte te achterhalen en vervolgens hier, wetenschappelijk onderbouwd, gericht op te kunnen interveniëren.

Kennisontwikkeling en onderwijs

Kennisontwikkeling was de hele dag door een belangrijke baseline. Posters, flitspresentaties en projecten, er is veel activiteit. De opleidingsinstituten NSPOH en SGBO dragen een belangrijke noot bij. Instituutsopleiders Marjolein Bastiaansen en Ralph Hackmann gaven een inkijkje in de opleiding en blikten terug: van 64 aios in 2015 naar maar liefst 473 in 2025! Ook in groten getale hier aanwezig – een kwart van de zaal! De werkende mens als uitgangspunt. Het toepassen van de FCE test (functionele capaciteit-evaluatie), van richtlijnen zoals die over nachtwerk, en het aantonen van kwaliteit via de PDCA-cyclus.

Van lelijk eendje naar vliegende zwaan

Het slotakkoord van de ochtend kwam in de vorm van een inspirerend praktijkvoorbeeld. Wat begon als een ‘lelijk eendje’, groeide via lef en samenwerking met onder andere een arbeidshygiënist en veiligheidskundige uit tot een zwaan. Het geheim? Niet alles groots willen aanpakken, hou het klein, bereid goed voor en werk samen met andere arbodeskundigen. Vooral doen!

Van solo’s en duetten naar het slotakkoord van dag 1

Het middagprogramma was gevuld met een breed scala aan parallelsessies. Deelnemers kozen zelf hun muziek. Ignaas Devisch, professor in de medische filosofie en ethiek Universiteit Gent, verzorgde het slotakkoord van de eerst dag. We keken samen in de spiegel, niet alleen door een medische bril, maar ook door een sociale bril. We hebben elkaar nodig. Preventie is goed, maar we mogen niet ziek worden van een gezondheid-obsessie. Alle remmen los voor een gezonde feestavond!

Op deze eerste dag werd de basis gelegd, als een stevige veelzijdige melodie met veel stemmen.

BG-dagen Dag 2 – Perfect Storm en het ritme van verandering

Het klimaat veranderde tijdens de late feestuurtjes met het ritme van de muziek. De tweede dag begon. Dagvoorzitter Bertho Nieboer keek kort terug op de feestavond – een welkome uitlaatklep na een intensieve eerste dag vol vakinhoud en verdieping. Het feest was een werkplekonderzoek naar fysieke belasting, geluidsbelasting, ongedefinieerde dampen en de effecten van nachtwerk. De resultaten van deze blootstellingsonderzoeken zijn in lijn met de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) opgeslagen in het arbeidsgeneeskundig dossier van betrokkenen en worden niet gedeeld.

AI in crescendo – versnelling, verwondering en ongemak

Mark van der Hoek, directeur Next Step AI, en Lewis, geen AI-avatar maar een jong mens, betraden het podium. Lewis symboliseert de generatie die opgroeit met AI als vanzelfsprekendheid, in een zaal vol verwondering, bewondering en ongemak. Het was een krachtig duet over de versnelling van AI, geen verre toekomstmuziek, maar een realiteit met direct effect op hoe we werken, samenleven en naar onszelf kijken. De hoofdboodschap is helder: we moeten leren omgaan deze technologie.

Een nieuw geluid? ErasmusArts 2030

Ook deze dag blijkt, net als de eerste dag, dat opleiden geen bijrol is, maar essentieel onderdeel van de hoofdpartituur. Een opleiding die vooruitkijkt en meebeweegt met wat de samenleving van artsen vraagt. Dr. Daan Noij, coördinator casusgestuurd onderwijs bij het Erasmus MC, deelde een persoonlijk en betekenisvol verhaal over het verlies van een gewaardeerde collega en hoe dit verlies bijdroeg aan een verdieping van het curriculum, waarin veerkracht, samenwerking en brede gezondheid centraal staan.

De burn-out blues

De diagnose burn-out kennen we allemaal wel, toch? Christiaan Vinkers, hoogleraar psychiatrie, liet de zaal een toontje lager zingen met zijn scherpe analyse van dit begrip dat we allemaal denken te kennen, terwijl een heldere definitie ontbreekt. Conclusie? De term doet onvoldoende recht aan de stressvolle weg die voorafgaat aan de ontregeling die we burn-out noemen. Hij pleit voor meer aandacht voor de dynamiek van stress, het belang van herstel en samenwerking tussen GGZ, bedrijfsarts en huisarts!

Intermezzo

Ook deze tweede dag bood een rijk palet aan parallelsessies, waarin elke deelnemer zijn eigen pad kon volgen. Van overgangsklachten naar beter ‘prompten’. Van beroepsziekten naar het microbioom. Van sucidepreventie naar genderverschillen. En over de rol van de bedrijfsarts in een betere wereld. Gezond werken vraagt om aandacht op diverse fronten.

Bestaanszekerheid – in mineur, met actiebereide ondertoon

Bestaansonzekerheid – het woord viel niet één keer, maar zong door alles heen in de presentatie van Erik Dannenberg, zelfstandig adviseur. Flexwerk, lage lonen en een kluwen van regels vormen geen vangnet, maar een val. De groep werkenden die niet rondkomt groeit en dit veroorzaakt stress, uitval en gezondheidsschade. In een indringend pleidooi pleit Dannenberg ervoor niet de mens, maar het systeem ter verantwoording te roepen. Tussen zorg en samenleving ligt een rol voor de bedrijfsarts: als verbinder, als medemens en als systeemkenner.

En toen werd het stil – terug naar de basis

Na alle stormen, inzichten en botsende tonen, vonden de aanwezigen hun weg terug naar wat hen verbindt: de basis. Een moment van bezinning, zoals de stilte ná een concert. Je hoort niets – maar voelt alles.
De BG-dagen 2025 brachten geen simpele melodie, maar een tweedelige compositie. Dag 1 zette het fundament neer, strak in de maat. Dag 2 daagde uit, versnelde en vroeg om improvisatie.

Maar wat bleef hangen? Een refrein dat je niet uit je hoofd krijgt: ‘sinds een dag of twee weet ik weer waarom ik dit doe.’

dr. Marieke Wijffels-de Groot, bedrijfsarts, cardioloog n.p., LCI/RIVM
drs. Beau Speck, arts in opleiding tot specialist arbeid en gezondheid, O&P Rijk bedrijfszorg
drs. Bart Dollekens, bedrijfsarts O&P Rijk bedrijfszorg