Burn-out kan nadelige gevolgen hebben, niet alleen op individueel niveau (bijvoorbeeld fysieke en geestelijke gezondheidsproblemen), maar ook op organisatieniveau (bijvoorbeeld verzuim, slechte prestaties op het werk, verkeerde inschattingen en fouten, baanverloop). Voor de bedrijfsarts op de werkvloer is het belangrijk om kennis te hebben van a) een éénduidige definitie en b) de determinanten van burn-out.
Methodologie: in een literatuuroverzicht1 van longitudinale onderzoeken, gepubliceerd in Engels en vrij beschikbaar, werden voorspellers voor burn-out gepresenteerd naar schadelijk en beschermend effect. MEDLINE, PsychINFO en Embase werden doorzocht van januari 1990 tot augustus 2018, resulterend in 85 studies die 261 voorspellers onderzochten.
Resultaten
De voorspellers werden gerangschikt in vier hoofd- en dertien subcategorieën (zie figuur 1) mede op basis van onderliggende theorieën of concepten. De hoofdcategorieën bestonden uit 1) werkfactoren, 2) persoonlijke factoren, 3) interface werk-privé en 4) ervaren tussentijdse werkgevolgen als stress en tevredenheid.
Hoge taakeisen in het algemeen en negatieve werkattitudes waren als risicofactoren geassocieerd met burn-out. Lage kwaliteit van bewijs was gevonden voor de schadelijke effecten van werkhoeveelheid, emotionele taakeisen, sociale belemmeringen, slechte communicatie / conflicten, werk-familie-conflicten en stress uit werkomstandigheden.
Adaptieve coping en vrijetijdsbesteding waren geassocieerd met een beschermend effect op burn-out. Lage kwaliteit van bewijs was gevonden voor de beschermende effecten van hulpbronnen in het werk, sociale steun, eigenwaarde en positieve werkattitudes.
Conclusie
Er is bewijs van voldoende kwaliteit (‘moderate evidence’) dat 1) hoge taakeisen en negatieve werkattitudes bijdragen aan het ontstaan van burn-out en 2) er een beschermend effect is van adaptieve coping en vrijetijdsbesteding.
Implicaties voor de praktijk van de bedrijfsarts
De bedrijfsarts kan preventieve strategieën implementeren en evalueren die zowel gericht zijn op het bevorderen van beschermende factoren (d.w.z. voorspellers met beschermende effecten op burn-out) én op het verminderen van risicofactoren (d.w.z. voorspellers op het ontstaan of verergeren van burn-out).
Preventie is economisch voordelig door vermindering van verzuim, versneld herstel van psychische aandoeningen en verbetering in de communicatie tussen leidinggevenden en werknemers met psychische problemen.
Concreet kan de bedrijfsarts preventieve acties inzetten op individueel niveau in het spreekuur, en op groepsniveau bij de Risico-inventarisatie, Plan van aanpak en Preventief Medisch Onderzoek, waarbij rekening wordt gehouden met identificeren en verminderen van hoge taakeisen en negatieve werkattitudes en het promoten van adaptieve copingstrategieën en vrijetijdsbesteding.
|
▶ Henk F. van der Molen is bewegingswetenschapper en epidemioloog en gepromoveerd op onderzoek naar de implementatie van preventieve maatregelen in de bouw. Hij is verbonden aan het Amsterdam UMC en Nederlands Centrum voor Beroepsziekten, Amsterdam (h.f.vandermolen@amsterdamumc.nl)
|
Referentie
1. Predictors of occupational burnout: a systematic review. Int. J. Environ. Shoman Y, ElMay E, Marca SC, Wild P, Bianchi R, Bugge MD, Caglayan C, Cheptea D, Gnesi M, Godderis L, Kiran S, McElvenny DM, Mediouni Z, Mehlum IS, Mijakoski D, Minov J, van der Molen HF, Nena E, Otelea M, Guseva Canu I. Res. Public Health 2021, 18, 9188. doi.org/10.3390/ ijerph18179188 Artikel beschikbaar op .
