Laten we beginnen met een terugblik. Ik neem jullie mee naar een moment dat mij als aios stevig aan het denken zette over mijn professionele groei én mijn omgang met technologie.

Ik maak intensief gebruik van AI. Niet alleen om opdrachten voor mijn opleiding te structureren, maar ook om klinische ideeën te verkennen, literatuur te analyseren. Tot voor kort nam een zelfontwikkeld programma voor spraakgestuurd rapporteren ongeveer 80 procent van het administratieve proces tijdens mijn spreekuren over. Het systeem luisterde het hele consult mee en genereerde bij het afronden met één klik een volledig spreekuurverslag, inclusief terugkoppeling. Mijn taak bleef beperkt tot het nalezen, corrigeren en aanvullen waar nodig.

Het gaf mij enorm veel ruimte voor verbinding met de patiënt. Maar tijdens een supervisiegesprek stelde mijn praktijkopleider een terechte vraag: ‘als AI al dat voorwerk doet, hoe kom jij dan nog tot je eigen conclusies?’ Ze keek me aan en vervolgde: ‘als je tijdens het hele gesprek niets opschrijft, mis je dan niet het moment waarop je nadenkt, verbanden legt en klinisch redeneert?’

Dat was geen kritiek, maar een uitnodiging tot reflectie. Het raakte aan een ongemakkelijke waarheid: was ik mijn professionele ontwikkeling deels aan het uitbesteden? Leerde ik nog wel door te doen of liet ik me verleiden door gemak? En fundamenteler nog: kan een arts zich blijven ontwikkelen zonder actief zelf te denken?

Ik merkte hoe prettig het was om niet alles zelf te hoeven typen door de rust die het gaf en de focus die ik kon houden in het gesprek met de patiënt. Maar ik begon ook te merken dat ik iets kwijt was. Door niet zelf te schrijven sloeg ik soms stappen over in mijn redenering. Ik was sneller klaar, maar had ik ook beter nagedacht?

Daarom besloot ik mijn aanpak aan te passen. AI mag mijn spreekuurverslagen nu nog steeds typen. Echter het interpreteren, concluderen en adviseren doe ik weer zelf. Dat proces waarin je als arts bewust kiest, wikt en weegt wil ik niet uitbesteden.

Het leerproces als aios voltrekt zich juist in het doen, het denken, de twijfel en de afweging. AI kan daarbij ruimte creëren, maar als we niet opletten, neemt het onbedoeld leerervaringen over. Daarom moeten we als beroepsgroep hierover in gesprek gaan: wat willen we delegeren aan technologie, en wat absoluut niet? Waar ligt de grens en wie bepaalt dat?

Daarbij ligt er ook verantwoordelijkheid bij de opleidingsinstituten. AI-geletterdheid zou een basisvaardigheid moeten zijn en geen uitzondering voor enkelingen. Net zoals we leren communiceren of evidence-based werken, moeten we leren omgaan met AI. Voor artsen die hun opleiding al hebben afgerond, is bijscholing en intercollegiale uitwisseling over AI-toepassingen essentieel. We kunnen niet verwachten dat elke arts dit individueel uitzoekt en daarom moet de NVAB hier haar rol oppakken.

Hoe ziet mijn toekomst eruit? Ik blijf AI gebruiken, maar wel met beleid. Het echte denkwerk geef ik niet uit handen. De besparing in administratieve lasten resulteren in meer aandacht voor de persoon tegenover mij.

Mijn take-home message: de vraag is dus niet alleen wat AI toevoegt, maar ook wat we zelf willen blijven doen als arts? Hoe zetten we AI in zonder onze klinische vaardigheden te verliezen? Welke onderdelen van ons diagnostisch proces willen we behouden? Hou behouden we maatwerk als AI geprogrammeerd is volgens een bepaalde formule die efficiëntie en uniformiteit nastreeft? Die vragen verdienen onze aandacht, want daarin schuilt de toekomst van ons vak.