Rick van Steenkiste begon met de opleiding tot radioloog, zag het licht en koos voor de bedrijfsgeneeskunde. Na het afronden van zijn opleiding in 2021 bij de NSPOH, heeft hij ook de opleiding tot stralingsarts gevolgd. Hij werkt nu als stafarts bij Arbovooruit. Wat is zijn grootste succesverhaal met betrekking tot preventie? En wat wil hij meegeven aan collega’s?

De cirkel is rond

Rick begon zijn medische loopbaan in de radiologie, maar merkte al snel dat het ziekenhuis niet de juiste plek voor hem was. Hij overwoog een overstap naar de sportgeneeskunde, dat hij ook als oudste coschap had gedaan. Maar bij de bedrijfsgeneeskunde vond hij de ideale combinatie van medische kennis en preventie zowel binnen als buiten de spreekkamer. Direct na zijn registratie als bedrijfsarts rondde hij ook de opleiding tot stralingsarts af. ‘Dan is de cirkel toch weer rond, hè?’ zegt hij lachend.

Braaf Poortwachter volgen

Na een periode van verzuimbegeleiding besloot Rick het roer om te gooien en ging aan de slag bij Meditel, een organisatie die zich volledig richt op preventieve dienstverlening. ‘Daar leerde ik veel over PMO’s, PAGO’s, aanstellingskeuringen en beroepsvaccinaties, maar ook over geschiktheidscriteria, bijzondere functie-eisen en de Wet op de medische keuringen.’ Volgens Rick biedt dit werk een perspectief dat tijdens de opleiding onderbelicht is. ‘Je moet echt uit je comfortzone komen. Niet alleen probleemanalyses maken en braaf de Wet verbetering Poortwachter volgen.’

Geen kale leefstijladviezen

Na anderhalf jaar Meditel en een jaar Ziektewet claimbeoordelingen bij het UWV, koos Rick weer voor verzuimbegeleiding, maar nu met een duidelijke focus op preventie. ‘Ik geloof niet in health checks of in kale leefstijladviezen, maar in integrale dienstverlening. Welke arbeidsrisico’s spelen er? Welke werknemerspopulatie heb ik voor mij? Op basis daarvan ga je heel gericht preventie inzetten, als onderdeel van de arbobeleidscyclus, niet op individueel niveau, maar op organisatieniveau.’ Die aanpak sluit goed aan bij de Koers van de NVAB: ‘Je moet als bedrijfsarts een stapje hoger gaan zitten, omdat je zo veel meer mensen kunt bereiken.’

Zacht en hard

Hoe krijgt hij overzicht over ‘zijn’ werknemerspopulatie? Rick ziet twee routes. ‘Je hebt de zachte, sociale kant: jezelf zichtbaar maken, in contact komen met HR, leidinggevenden, OR, preventiemedewerkers. De Arbowet ondersteunt je daarin. De harde kant zijn de data. Maak ook dankbaar gebruik van de verzuimsoftware, zodat je ook op grond van verzuimtrends kunt adviseren’.

Er zijn te veel arbeidsconflicten!

Een van Ricks grootste succesverhalen over preventie begon met ontevreden klanten. ‘Er was een hele waslijst van kritiekpunten op onze dienstverlening: “We moeten te lang wachten op een consult”, “Ons verzuim is heel hoog” of “Er zijn te veel arbeidsconflicten”!

‘Als je niet oppast, word je meteen weer in de verzuimbegeleiding gezogen. Maar ik zoomde uit, waar kwamen deze kritiekpunten vandaan? Wat bleek: we waren de afgelopen periode alleen bezig met verzuimbegeleiding en de overstijgende blik was compleet afwezig.’ Dus begon Rick bij het begin: de Arbowet en het basiscontract erbij pakken en eerst eens aan de klant vragen: ‘Wanneer was het laatste SMO?’ – ‘Eh, wat is een SMO?’ – dat is meteen winst!’

Basale uitdraai

Rick plande structurele Sociaal Medisch Overleggen (SMO’s) in bij deze klanten, met een duidelijke insteek. ‘We gaan hier geen individuele casus bespreken. We gaan het echt hebben over verzuimtrends.’ Vervolgens hebben we met ons team een basale uitdraai van de verzuimgegevens gemaakt. ‘Daarmee kun je mooi laten zien: hier is een hogere meldingsfrequentie, of daar is veel werkgerelateerd verzuim, of er zijn veel lichamelijke klachten bij 50-plussers.’

Samen met de klant stelde Rick actiepunten op, die ze periodiek evalueerden, aan de hand van geüpdatete verzuimcijfers. ‘Dan merk je dat de klant vanzelf interesse krijgt en zegt: “Dit is inderdaad ontzettend waardevol. Wij moeten aan de bak”. Zo krijg je het gesprek op een ander niveau.’

Andere mindset

De kern van het succes is volgens Rick de werkgever in een andere mindset krijgen. ‘Op een gegeven moment kwam een klant spontaan met de vraag “Wij hebben veel vrouwen met overgangsklachten, kunnen we daar iets mee? Misschien via een PMO?”.’ Rick is zichtbaar tevreden. Het ultieme doel voor Rick ligt nog een stap verder: ‘Dat is dat een klant tegen een nieuwe arbodienst zegt “wij zijn gewend aan statistieken en periodiek overleg op organisatieniveau”.’

Warm bad

Dat zou ideaal zijn voor de volgende collega: ‘Dan kom je als jonge bedrijfsarts in een warm bad terecht. Als de werkgever vraagt: “wij zien een stijgende trend in dit of dat – wat kun je ons adviseren over preventie?”.’

Wat doe je als het ‘warme bad’ nog niet is klaargezet? ‘Dan moet je stevig in je schoenen staan. Je moet dan duidelijk maken dat wij ons werk niet goed kunnen doen als we alleen op casusniveau bezig blijven. Je moet eisen stellen: overstijgend werken is essentieel.’

Nog geen kaas gegeten

Rick heeft een paar tips voor jonge collega’s. ‘Spreek minimaal een keer per week met iemand anders dan de zieke werknemer. Dat helpt om uit de verzuimsfeer te komen. En wees niet bang voor onderwerpen waar je nog geen kaas van hebt gegeten. Ga zelf op onderzoek uit en betrek mede-arboprofessionals en kerndeskundigen. Ook de werkgever weet vaak meer dan je denkt. Praat met de preventiemedewerker of de OR. Misschien hebben zij al ervaring met bepaalde tools?’

Geen vingers

Tot slot heeft Rick wat kritische opmerkingen over de opleiding. ‘Preventie is waar we allemaal voor opgeleid… moeten zijn. Alleen is de huidige opleiding niet voldoende om daar bekwaam in te worden.’ Ook vindt hij dat de opleiding tekortschiet in onderwijs over omgaan met data en statistiek. Toch wil hij de verantwoordelijkheid niet helemaal afschuiven. ‘Ik ben niet van vingers wijzen. De opleidingen doen heel erg hun best, maar je moet zelf in actie komen en de vraag stellen: hoe creëer ik voor mijzelf de ingang naar preventie?’