‘Wat een prachtig boek heb je geschreven!', zo begon prof. dr. Frederieke Schaafsma haar rede als buitenlands jurylid. Voor het eerst in de verzekerings- en arbeidsgeneeskunde in België legt een proefschrift de klemtoon op transgenders en gendertransitie in relatie tot arbeidsongeschiktheid en werkhervatting.
Het uitgangsprincipe is dat gendertransitie gepaard kan gaan met arbeidsongeschiktheid. In 2023 waren er 845 aanmeldingen voor het genderteam in het UZ Gent voor opstart van begeleiding en behandeling (psychologie, hormoontherapie, chirurgie).
Transvrouw ervaarde snel tolerantie, maar nooit échte acceptatie
Arbeidsarts beperkt betrokken
De eerste studie, een systematisch literatuuroverzicht, over arbeidsongeschiktheid in het kader van transgenderzorg en werkhervatting, werd samengevat op TBV-online in 2023. Het kernresultaat was dat de arbeidsarts slechts beperkt betrokken is bij gendertransitie van werkenden.
Dr. Joy Van de Cauter (she/her) verdedigde op 1 juli 2024 in de aula van de Universiteit van Gent haar doctoraat, getiteld: Understanding gender dynamics in return to work of transgender and gender diverse people. Promotoren: prof. dr. Lutgart Braeckman en dr. Joz Motmans.
Ontwerp proefschriftcover: Lyra Oey.
De tweede mixed methods-studie, includeerde volwassen transgenders op de arbeidsmarkt in België. Arbeidsongeschiktheid werd vooral vastgesteld tijdens de sociale transitie – de periode dat de werkende zich conform de ervaren genderidentiteit gaat kleden, benoemen en uiten.
Nooit échte acceptatie
De derde was een case-study waarbij een transvrouw tijdens haar sociale en medische transitie opgevolgd werd tot en met 1 jaar na de transitie. ‘De werkomgeving is niet (voldoende) meegegroeid waardoor ik er steeds aan word herinnerd dat ik een transvrouw ben. Ik ervaarde snel tolerantie, maar nooit échte acceptatie’.
De vierde studie was een focusgroepstudie bij arbeidsartsen. ‘Er wordt verondersteld dat wij alle gevoeligheden kennen, maar de helft van de woorden versta ik zelfs niet, en niet omdat ik niet wil verstaan’. De doctorandus hield een pleidooi: voorzien in de basisopleiding geneeskunde een minimale educatie over genderdiversiteit en transgenderzorg. En verschaf arbeidsartsen een praktisch werkinstrument zodat die zich comfortabel en gesteund voelen bij de begeleiding van arbeidsongeschikte transgenderpersonen naar werkhervatting.
Plaats in Standards of Care
Na het behalen van het doctoraat ambieert Van de Cauter opnieuw als arbeidsarts te werken. Ze plant het ontwikkelen van een werkinstrument voor arbeidsartsen te combineren met een opdracht voor het RIZIV. Tot slot is er het voornemen om het belang van werk, arbeidsongeschiktheid en werkhervatting een plaats te geven in de Standards of Care – de internationale wetenschappelijke richtlijnen voor transgenderzorg.
