Agressie op de werkvloer is geen uitzonderlijk fenomeen. Krantenkoppen zoals ‘Nooit was er meer agressie tegen medisch personeel'1 duiken regelmatig op in de Belgische en Nederlandse media. En dit is nog maar het topje van de ijsberg, gezien vooral de meest ernstige incidenten de pers halen.

Incidenten van intimidatie op de werkvloer en #metoo haalden de pers in België en Nederland. Werkgevers dienen hun personeel te beschermen. De Combat Harassment Tool (CHAT) kan helpen om grensoverschrijdend gedrag in kaart te brengen en aan te pakken.

Het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten (NCvB) ontving van 2018 tot en met 2022 380 meldingen van beroepsziekten als gevolg van agressie en geweld. Bij 368 (97%) meldingen ging het om psychische beroepsziekten en dan met name posttraumatisch stresssyndroom (240 meldingen) gevolgd door overspanning/burn-out (76 meldingen) en overige aandoeningen door ernstige stress (44 meldingen).

Bijzonder hoogleraar Vitaliteitsmanagement Tinka van Vuuren ging tijdens haar oratie in 2011 in op het belang van vitaliteitsmanagement ‘Je hoeft niet ziek te zijn om beter te worden!' In dit interview neemt Tinka ons mee op het aspect van sociale veiligheid binnen de gezondheidszorg en hoe dat te concretiseren op de werkvloer.

Agressie en soms geweld op de werkvloer komt helaas veel voor. Ongeveer 1,6 miljoen werknemers hebben er jaarlijks mee te maken, blijkt uit een TNO-rapport1 op basis van gegevens uit de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden (NEA). Agressie door mensen van buiten de eigen organisatie komt in de gezondheidszorg het vaakst voor, 45 procent van de medewerkers heeft ermee te maken.1 Dit artikel staat stil bij de relatie tussen slaap en agressie.

Net als in Nederland kampt ook Belgisch spoorwegpersoneel met toenemende agressie van reizigers. Afgelopen jaar kregen gemiddeld vijf medewerkers per dag ermee te maken. Dat heeft uiteraard zijn weerslag op het welzijn van de medewerkers, zo blijkt ook uit de woorden van verzekeringsarts Ina Cock, afdelingshoofd arbeidsongevallen en langdurig verzuim bij HR Rail.

Agressie is in het kader van de arbeidsongeschiktheid een regelmatig voorkomend onderwerp bij de bedrijfs- en verzekeringsarts. Agressie van een werknemer jegens de bedrijfs- of verzekeringsarts ook. Dit leidde het afgelopen decennium ook enkele keren tot een tuchtklacht bij de tuchtcolleges voor de gezondheidszorg. Uit deze uitspraken kunnen lessen getrokken worden voor met name de bedrijfsgeneeskundige. Grootste leerpunt hierbij is dat de arts uiterst terughoudend moet zijn met het melden van agressief gedrag van een werknemer naar diens werkgever. Dit is slechts in zeer uitzonderlijke situaties toegestaan en dient ook als laatste redmiddel te worden gezien.

Hoe kan de bedrijfsarts twee heren dienen1 en escalaties ombuigen? Elke praktiserend bedrijfsarts weet dat het de nodige vaardigheden en praktijkervaring vraagt om zowel werknemer als leidinggevende effectief te adviseren. In dit artikel willen wij bruikbare concepten en eye-openers delen die we opdeden door daar trainingen over te geven.

In het onderwijs over communicatie is ‘luisteren, samenvatten, doorvragen' een techniek die veelvuldig toegepast wordt. Echter, er zijn, zoals iedereen wel weet, situaties waarin deze techniek niet geschikt is. Wat kun je wel doen wanneer je iemand tegenover je hebt die zich verbaal agressief gedraagt? Wat werkt en hoe pak je dit aan? En wat is het verschil tussen boos en agressief?