De pandemie lijkt zijn einde te naderen, maar voor bedrijfs- en verzekeringsartsen is het einde nog niet in zicht, juist en vooral omdat voor tienduizenden werkenden COVID-19 nog een lange nasleep heeft. Daarom is het van belang dat we opnieuw - inmiddels voor de derde keer - een special wijden aan COVID-19, die ongeveer de helft van deze editie beslaat. Met uiteraard aandacht voor Long COVID: elke arts krijgt ermee te maken, volgens Hermanns en Pieters.

De bedrijfsartsen Anouk Trumpi en Michelle van Nieuwenhuizen hebben in december 2020 de Reinier Zielhuispenning ontvangen van de NVAB. De penning wordt eens in de twee jaar uitgereikt aan de arts, die in het kader van de opleiding tot medisch specialist Arbeid en Gezondheid - bedrijfsarts het beste onderzoeksartikel heeft geschreven. Het afstudeerwerk van Michelle en Anouk had als onderwerp het videobellen.

In België hebben werknemers recht op vergoeding voor schade door arbeidsongeval of beroepsziekte. Er zijn aparte regelingen voor werknemers in de privésector en voor overheidspersoneel, maar de verschillen tussen beide zijn van weinig belang voor wat volgt.

COVID-19 staat voor Corona Virus Disease (20)19 en is een nieuwe infectieziekte. Het virus behoort tot de categorie van Severe Acute Respiratory Syndrome related Coronavirus (SARS-CoV-2) en lijkt zowel genetisch als in de praktijk het meest op het SARS-coronavirus uit 2003.1 Op 27 februari 2020 werd een eerste geval van de infectieziekte COVID-19 in Nederland gemeld en al snel nam het aantal besmettingen in Nederland toe.2

Vlak na de eerste coronagolf heeft het Radboudumc een Corona Nazorgpoli opgericht. Daar werken artsen vanuit verschillende disciplines met andere hulpverleners samen om mensen te helpen die klachten houden na een corona-infectie, maar ook om te onderzoeken wat de effecten zijn van zo'n infectie. TBV spreekt longarts Jeanine Antons, klinisch psycholoog Jan Vercoulen en klinisch arbeidsgeneeskundige Theo Senden over hun werkzaamheden bij deze bijzondere poli.

In verzekeringsgeneeskundige rapportages zijn verschillen te zien in de uitgebreidheid van het beschreven lichamelijk onderzoek. In de huidige situatie met de coronamaatregelen en de telefonische spreekuren is de vraag of lichamelijk onderzoek wel of niet zinvol is relevant.

Wereldwijd worden alle registers opengetrokken om iedereen in te enten met de beschikbare coronavaccins. Maar om de huidige coronapandemie in te dijken en toekomstige uitbraken te voorkomen, is de ontwikkeling van nieuwe vaccins essentieel. Mensura, de grootste Belgische Externe Dienst voor Preventie en Bescherming op het Werk (EDPBW, arbodienst, red.), en sectorgenoot Cohezio dragen hun steentje bij en ondersteunen de laatste testfase van het coronavaccin van CureVac.

Op basis van hun ervaringen met een geïntegreerde intramurale aanpak bij gehospitaliseerde COVID-19-patiënten, en ondersteund door de beschikbare literatuur en de bestaande richtlijnen voor de geestelijke gezondheidszorg, onderstrepen de auteurs het belang van aandacht en begeleiding voor mentaal welzijn in de nazorg voor deze patiënten. Voorts formuleren zij aanbevelingen voor de eerste lijn.

De Inspectie SZW van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid maakt zich zorgen over het gebrek aan aandacht voor de preventie van beroepsziekten in de bedrijven. In de uitgave Beroepsziekten in beeld schetst de Inspectie SZW de betekenis van het optreden van een beroepsziekte voor individu, werkgever en maatschappij en analyseert oorzaken voor het achterblijven van preventieve maatregelen.

Voor mensen met multiproblematiek blijken bestaande re-integratietrajecten minder succesvol. Naast gezondheidsproblemen kampen deze mensen met diverse andere persoonlijke en sociale omgevingsproblemen, zoals relationele en financiële problemen, huiselijk geweld, verslaving en het ontbreken van een (juiste) opleiding.

Kraamtranen komen wereldwijd voor bij meer dan de helft van de kraamvrouwen. In ernstige of langdurige vorm zijn ze vaak een voorbode van depressie.1 De cijfers van depressie in de zwangerschap en postpartum fluctueren sterk in de literatuur, en hangen onder andere af van de definitie van depressie en het tijdstip van meten.1-3 Een peripartumdepressie verschilt qua symptomen niet van een depressie buiten deze periode, al kunnen de inhoud en presentatie gekleurd worden door zwangerschap en moederschap. 1

Op 6 juli 2020 behaalde Stijn De Baets1 een PhD. in Gezondheidswetenschappen aan de Universiteit van Gent onder supervisie van de promotor Prof. Dr. Dominique Van de Velde en twee copromotoren, Prof. Dr. Patrick Calders en Prof. Dr. Fransiska Malfait. De publieke verdediging Participation in people with the Ehlers-Danlos Syndromes and Hypermobility Spectrum Disorders', gebeurde in volle COVID-19-epidemie helemaal online.

Sinds de eeuwwisseling wordt de bedrijfsarts bij zijn taken in de verzuimbegeleiding steeds vaker ondersteund door andere functionarissen. Van oudsher speelden de bedrijfs- of arboverpleegkundigen hierbij een grote rol. Tegenwoordig zien we vooral casemanagers: procesbegeleiders zonder BIG-registratie. Deze kunnen werkzaam zijn in opdracht van de bedrijfsarts (een vorm van taakdelegatie), of in opdracht van de werkgever (dat laatste gebeurt dan vaak via een verzuimbureau dat de werkgever heeft ingeschakeld).

Wanneer een beroepsziekte optreedt, is terugkeer in eigen werk slechts mogelijk als de oorzaak van de aandoening wordt weggenomen. Een beoordeling van de werkplek is essentieel. Goed kijken is het halve werk, zo blijkt uit de hier beschreven casus over een autopoetser met een beroepsziekte van de huid.

In het eerste artikel van dit tweeluik hebben we beschreven welke thema's inzake arbeid en gezondheid in de periode 1973-1983 aan de orde waren. Het daartoe gehouden witness seminar heeft negen thema's opgeleverd. In dit tweede artikel gaan we voor elk van die negen thema's na welke ontwikkelingen zich de afgelopen veertig jaar hebben voorgedaan, en wat de consequenties daarvan zijn voor het overheidsbeleid.