Wat is normaal? In de wetenschap, statistiek en geneeskunde was ‘normaal' lange tijd de maatstaf: een gemiddelde, een referentie, een richtlijn. Maar het idee van ‘normaal' neigt ertoe mensen in hokjes te stoppen, terwijl gezondheid flexibeler en complexer is dan een simpele norm. In het dagelijks leven, en zeker ook in de wereld van arbeid en gezondheid, is ‘normaal' steeds meer een rekbaar begrip geworden. In dit nummer van TBV belichten we neurodiversiteit en neurodivergentie, gebieden waarin die norm steeds meer begint te knellen.

Mensen met en na kanker hebben 1,4 keer meer kans om werkloos te zijn dan mensen zonder een kankerdiagnose. Daarom is het belangrijk om te onderzoeken of programma's die mensen helpen om weer aan het werk te gaan na een kankerdiagnose, effectief zijn in vergelijking met gebruikelijke zorg.

Alweer een tijd terug startte Harry op een van de afdelingen waarvoor ik als bedrijfsarts werkte. Hij werd begeleid door een autisme-coach, die ook geregeld met zijn leidinggevende sprak. Zolang er niet veel bijzonders gebeurde, bood zijn werkomgeving voldoende structuur en kon Harry het redelijk aan. De coaching werd daarom beëindigd.

Donderdag 16 januari 2025 vond op Tilburg University het symposium ‘Neurodiversiteit: het nieuwe normaal' plaats. Dagvoorzitter Filemon Wesselink opende het symposium met de vraag: Wat is er nodig om neurodivergente werknemers beter te laten floreren in de werkomgeving? Met de term ‘het nieuwe normaal' wordt bedoeld dat iedereen verschillend is en dat verschillende mensen soms verschillende behoeftes hebben om te kunnen floreren in de werkomgeving.

Psycholoog Denize Berrak werkt bij HumanCapitalCare en heeft vanuit de GGZ ervaring met neurodiversiteit. Nu geeft ze workshops en voorlichting, zowel binnen haar eigen organisatie als bij andere bedrijven en organisaties. ‘Als mensen goed weten hoe neurodiversiteit werkt en meer zichzelf mogen zijn, zullen ze minder snel uitvallen.'

Officiële cijfers zijn niet bekend, maar naar schatting is zo'n 2 procent van de Nederlandse bevolking hoogbegaafd. Met hun intelligentie en creativiteit kunnen hoogbegaafden van grote waarde zijn voor organisaties. Maar toch komen ze op het werk niet altijd tot hun recht.

Met de groeiende aandacht voor neurodiversiteit, groeit ook de oproep tot een positieve benadering van neurodiversiteit: de ‘sterke-punten-benadering'. Hieronder beschrijven wij wat de kansen van zo'n positieve benadering zijn en daarnaast wat de voorwaarden zijn voor succes. Deze rubriek biedt vakgenoten een podium om stelling te nemen en ideeën uit te spreken.

Het neurodiversiteitsparadigma wijst ons erop hoe we nog vaak stigmatiserend omgaan met de variatie in informatieverwerking tussen mensen. Dat kan een negatieve impact hebben op duurzame arbeidsparticipatie. Verzekerings- en bedrijfsartsen kunnen mee de vinger aan de pols houden en bijdragen aan verandering.