‘Wil jij de voorzitter van die maatschap terugbellen? Ik heb voor je waargenomen. Hij sprak niet zo diplomatiek over een zieke medewerkster. Maar die heb ik nog niet gezien’.

Het is mijn eerste werkdag na de vakantie. Nadat ik mijn collega bedankt heb, lees ik ongerust haar aantekeningen van het telefonische contact. Al snel heb ik het op een rij. Volgende week zie ik de medewerkster op het verzuimspreekuur.

Het gaat om een gecompliceerde verzuimsituatie bij wat als een arbeidsconflict begon. Een operatieve ingreep twee weken voor mijn vakantie, met aanwijzingen voor discriminatie, machtsmisbruik en intimiderend, mogelijk zelfs seksueel grensoverschrijdend gedrag door de voorzitter van de maatschap richting een junior juriste. Ik had daarom mediation geadviseerd aan de maatschap en de medewerkster. De vennoten en de voorzitter wezen dit af. Nu dreigt ontslag voor haar. Het starten van een rechtsgang hiervoor, uitdrukkelijk tegen het advies van P&O in, waren de laatste ontwikkelingen geweest tijdens mijn vakantie.

‘Wel, hij wil mij ontslaan, éh. Dat is lelijk. Net als zijn seksuele avances. Hij blokkeert mijn doorstromen naar een senior positie. Ik zou disfunctioneren en serieuze fouten in mijn werk hebben gemaakt. Uw werkadvies “tijdelijk door ziekte arbeidsongeschikt en in verband met mijn beperkingen nog niet belastbaar voor eigen of ander passend werk binnen het kantoor” was helder. De voorzitter vindt uw advies niks voorstellen. Het is maar een advies, dat kan ik naast mij neerleggen’, zegt hij. ‘Maar dat is onjuist, éh. En bij ziekte heb ik ontslagbescherming. Personeelszaken heeft geen dossier over mij waarin een verbetertraject voor mijn functioneren wordt beschreven. Discriminatie en machtsmisbruik, jawel’. De vermagerde junior juriste kijkt mij vermoeid aan. ‘Het eten gaat inmiddels een beetje beter. Meer goesting. Wel, ik ben ook bij de vertrouwenspersoon van uw dienst geweest. Zij hoort mij. En ik heb een goede advocaat en medisch psycholoog’.

‘Ze is helemaal niet ziek meer. En goed is ze ook niet. Vorige week zag ik haar lopen in de stad. Arm in arm met die vriendin van haar. Dan kun je ook wel op ons kantoor werken. Onnatuurlijk is het: vrouwen die op vrouwen vallen. Mannen trouwens ook. En u geeft ons ad-vie-zen. Die hoeven we niet per se op te volgen. En anders past u uw adviezen maar aan. Wij betalen u. Ze probeert me er in te luizen met die valse beschuldigingen. Smaad en zwartmakerij, dat is het’.

Even stopt de tirade van de voorzitter. Mij inhoudend antwoord ik rustig: ‘bedrijfsgeneeskundige adviezen zijn niet vrijblijvend voor u als werkgever. Het zijn adviezen met drang. De adviezen van een geregistreerde bedrijfsarts worden bij een eventuele rechtsgang als leidend overgenomen door de rechter. Tenzij u als werkgever onderbouwd en overtuigend kunt aantonen dat ze niet correct zijn. Bijvoorbeeld als ze niet gebaseerd zijn op de richtlijnen van onze beroepsvereniging. Een bedrijfsarts mag zelfs in een specifieke situatie beargumenteerd afwijken van de betreffende richtlijn. Maar dat is hier niet aan de orde. Dus pas ik mijn adviezen voor u niet aan’.

‘Oh, zeker ook nog een juridisch cursusje gevolgd’, krijg ik als sneer terug. ‘Wij winnen de meeste rechtszaken. En zij gaat er uit, linksom of rechtsom. Ik heb uw adviezen helemaal niet nodig.’ Boos verbreekt de voorzitter de telefoonverbinding.

Een week later belt de personeelsconsulent. ‘Uw werkadviezen zijn duidelijk en zij is een uitstekende juriste. Beter dan enkele van de vennoten. In de wandelgangen hoor ik dat u de voorzitter weersproken zou hebben. In vertrouwen naar u: wij hebben vaker klachten van medewerksters gehad over zijn gedrag. Een andere juriste heeft in het verleden al eens geluidsopnames gemaakt van ongepaste toenaderingspogingen. Zij is toen weggegaan. Ruim afgekocht met een zwijgcontract. Binnenkort ga ik weg. Ik heb een leuke baan gevonden bij een grote humanitaire organisatie. Ik denk niet dat u nog lang bedrijfsarts blijft voor deze maatschap. Succes verder.’

Na de rechterlijke uitspraak zie ik de juriste voor het laatst op het spreekuur. Zij wilde als afsluiting nog een keer komen. Inmiddels ben ik geen bedrijfsarts meer voor de vennoten en het personeel. De maatschap is weggegaan bij de arbodienst.

‘Wel, de magistraat heeft de maatschap grotendeels in het ongelijk gesteld. Ja, Ja. Slecht werkgeverschap. Het zorgvuldigheids-, gelijkheids- en vertrouwensbeginsel was geschonden en er was sprake van machtsmisbruik. Alleen de seksuele avances naar mij: onvoldoende bewezen. Mijn dienstverband mocht wel ontbonden worden tegen een schadevergoeding. Vermits ik hiermee instemde. Gewonnen en verloren. Ben opgelucht. Maar een inhoudelijk mooie baan is weg. En hij zit er nog. Wel, u moest ook weg. Eerlijk, ik had niet veel fiducie in u en in de onafhankelijkheid van de arbeidsgeneesheer in Nederland. Wie betaalt die bepaalt, he. Dat beeld is veranderd. Bedankt. Met mij gaat het gelukkig beter. Heb nu een tijdelijke functie bij een non-profit organisatie.

Plotseling begint de juriste te glimlachen. ‘Ah ja, er is goed nieuws. Er liep ook een ander gerechtelijk onderzoek tegen de maatschap. Verdenking op financiële malversaties bij de accountants groep. Stond los van mijn casus. Heb net vernomen dat zij veroordeeld zijn. In Vlaanderen, waar ik geboren ben, kennen wij ook het spreekwoord dat u gebruikte: boontje komt om zijn loontje’. Maar wij zeggen andersom, loontje komt om zijn boontje’.

Tjalling Hon, bedrijfsarts niet-praktiserend.