Volgens Biermans is verslaving nooit alleen een kwestie van middelengebruik. Factoren als armoede, depressie, trauma en sociale omstandigheden spelen een belangrijke rol. Historisch gezien verschilde het perspectief: van moreel falen in de 19e eeuw, via psychoanalytische verklaringen van Freud, tot het huidige biopsychosociale model dat verslaving als hersenziekte beschouwt. Belangrijk daarbij is het besef dat verslaving behandelbaar, maar chronisch is, met risico op terugval. Motiverende gespreksvoering (MGV) blijkt effectief bij het begeleiden van mensen met een verslaving.

Biermans benadrukt dat professionals zich moeten richten op partnerschap, acceptatie, empowerment en compassie en de interne motivatie van de patiënt versterken in plaats van in de ‘expertrol’ te schieten. Kernvaardigheden zijn open vragen stellen, bevestigen, samenvatten en reflecteren. Schellekens legde uit dat verslaving een complexe puzzel is, beïnvloed door genetische aanleg, hersenfuncties en comorbiditeit zoals ADHD, depressie of PTSS. Het hersenziektemodel maakt de problematiek tastbaar: verslavende middelen activeren het dopaminesysteem sterk, waardoor het brein deels de controle verliest.

Behandeling richt zich op het versterken van de ‘ruiter’ – de rationele controle – met therapie, medicatie of innovatieve technieken zoals magnetische hersenstimulatie. Het essentieel om middelengebruik tijdig te signaleren en te begrijpen dat verslaving geen gebrek aan wilskracht is, maar een complexe aandoening die zowel medische als psychosociale aandacht vereist. Vroege interventie, empathisch contact en het bevorderen van een ondersteunende werkomgeving kunnen de kans op escalatie verminderen en bijdragen aan duurzame inzetbaarheid. Meer weten? De bijeenkomst is terug zie zien via deze link, of hier als podcast te beluisteren.