Neurologische klachten passende bij het hand-arm-vibratie-syndroom (HAVS) staan in verband met hand-arm-vibraties (HAV) bij werkzaamheden zoals het hanteren van steenboren.
Deze neurologische klachten kunnen vroegtijdig worden opgespoord door middel van kwantitatieve sensorische testen (VPD-testen bij 500Hz).
Het risico om HAVS door HAV-blootstelling op het werk te ontwikkelen wordt traditioneel bepaald door het risico op vasculaire symptomen (witte vingers) bij HAVS te voorspellen. De meeste werknemers met HAVS hebben echter al neurologische klachten, zoals gevoelsstoornissen van de vingertoppen, voordat vasculaire symptomen optreden. Het vroegtijdig herkennen HAVS-symptomen is noodzakelijk om tijdig progressie van ziekte en arbeidsongeschiktheid te voorkomen.
Clemm en collega’s onderzochten in een longitudinale studie de relatie tussen HAV-blootstelling op het werk en HAVS-gerelateerde neurologische symptomen. Ze volgden 148 werknemers van een wegonderhoudbedrijf met verschillende mate van blootstelling aan HAV (steenboren (N=51) versus slagmoersleutels (N=46) versus geen blootstelling (N=51)) voor een periode van maximaal vier jaar. Kwantitatieve sensorische testen objectiveerden neurologische klachten door de vibrerende perceptiedrempel (VPD) voor verschillende frequenties te bepalen. Levenslange en huidige HAV-blootstelling werd bepaald middels vragenlijsten (VIBRISKS-protocol). De onderzoekers vonden significante blootstelling-response-relaties tussen levenslange en 12-maanden HAV-blootstelling door steenboren en VPD voor verschillende frequenties. De hoogste correlatiecoëfficiënt werd gevonden bij de 500Hz-frequentie: (95%-CI): 1.53 (0.36 – 2.72).
De studie van Clemm en collega’s toont een duidelijke relatie tussen HAV-blootstelling en verhoogde VPD. Het longitudinale karakter is een sterk punt van de studies waardoor nauwkeurig de HAVblootstelling over de laatste 12 maanden beoordeeld kon worden. De relatief kleine studiepopulatie beperkt de zeggingskracht. Door herinneringsbias zullen er onzekerheden blijven bestaan bij het kwantificeren van de levenslange blootstelling aan HAV. Hierdoor kan mogelijke blootstelling aan HAV buiten het werk de studieresultaten beïnvloeden. Ook is de invloed van individuele werktechniek, onderhoud van materiaal en werkomstandigheden op HAV niet meegenomen in de schatting van de HAV-blootstelling. Van een deel van de werknemers zijn geen follow-updata beschikbaar. Een sensitiviteitsanalyse zonder deze deelnemers toont echter geen significant andere studieresultaten.
Betekenis voor de praktijk
Kwantitatieve sensorische testen (VPD-testen bij 500Hz) zijn een zinvolle aanvulling tijdens preventief medisch onderzoek bij werknemers die steenboren hanteren. Hiermee kan HAVS vroegtijdig worden opgespoord om progressie van ziekte en arbeidsongeschiktheid te voorkomen.
Clemm T, Lunde LK, Ulvestad B, Færden K, Nordby KC. Exposure-response relationship between hand-arm vibration exposure and vibrotactile thresholds among rock drill operators: a 4-year cohort study. Occup Environ Med. 2022 Jul 8:oemed-2022-108293.
