Franska de Rijk werkte jaren als bedrijfsarts en is nu in opleiding tot verslavingsarts. Verslaving is meer dan extreem middelengebruik. Het is een ernstige ziekte waarbij een middel wordt misbruikt om je ‘normaal te voelen’ of onthoudingsverschijnselen te voorkomen. Zij deelde cijfers van de patiënten die het afgelopen jaar werden behandeld bij de instelling waar zij werkzaam is: 74 procent is man, 61 procent is tussen de 24 tot 50 jaar oud, 35 procent heeft een alcoholverslaving, en slechts 14 procent wordt klinisch opgenomen.
In de verslavingszorg heeft 60 tot 80 procent van de cliënten ook een psychische aandoening en wordt gesproken over een ‘dubbele diagnose.’ Zij adviseert bedrijfs- en verzekeringsartsen te vragen ‘Gebruik je wel eens een middel of alcohol tegen de stress?’ en het inzicht te geven dat middelengebruik een oorzaak kan zijn van iemands problemen.
Stephan Roelofs is ervaringsdeskundige en oprichter van een bedrijf gericht op ondersteuning van werknemers en werkgever tijdens re-integratie bij verslavingsproblematiek. Alleen bij lijdensdruk gaat iemand om hulp vragen. Vaak ervaren de mensen in de omgeving die lijdensdruk eerder dan de verslaafde zelf. Een verslaafde is gewend om weg te lopen voor verantwoordelijkheid, te liegen, en is hypergevoelig voor oordeel en advies. Tijdens re-integratie adviseert hij werknemers open te zijn over de verslaving richting werkgever en collega’s, en werkgevers alert te blijven op signalen van terugval zoals stemmingswisselingen en geheimzinnig gedrag. Hij adviseert bedrijfsartsen te vragen, ‘Hoe gaat het met je emoties?’ en ‘Welke belemmeringen ondervind je?’. Hij wees op risicofactoren voor verslaving op de werkvloer zoals gebruik op de werkvloer, eentonig werk, onregelmatige diensten, en de sfeer in de organisatie.
Maddy Blokland is ‘adviseur alcohol, drugs, medicijnen (ADM) en werk’ bij het Trimbos. Het probleem is groot: bijna 17 procent van de werkenden drinkt riskant. Hoe kun je als bedrijfsarts een bedrijf helpen? Voornamelijk door dit bespreekbaar te maken en vragen te stellen. Werkgevers zijn mogelijk niet op de hoogte van de mogelijkheden binnen een ADM-beleid. In de oude versie van de STECR-werkwijzer lag de nadruk op juridische aspecten zoals testen en ontslag.
In de nieuwe versie is er ook aandacht voor preventie en wordt meer gericht op verslaving als ziekte en zorg voor medewerkers. De GGZ Standaard ‘Arbeid als medicijn’ biedt hierin ook handvatten met informatie over de mogelijke positieve en negatieve effecten van werk op verslavingsproblematiek. Gebrek aan emotionele ondersteuning, empathie, en respect staan herstel in de weg.
De sprekers hebben veel gesprekken op gang gebracht. We bevelen andere regio’s van harte aan om ook netwerkbijeenkomsten te organiseren voor verdieping van de kennis en de samenwerking.
Nicole Spruijt, mede namens de andere leden van de organisatie, Stijn Croonen, Nicole van Gerwen, Ilse Hoeks, Rink van den Munckhof, Marjolein Oerlemans, Sandra Smulders, en Sara Verwijk.
