Immigranten met een academische opleiding werken vaak in functies die niet in verhouding staan tot hun opleidingsniveau. Brendler-Lindqvist en collega's onderzochten hoe vaak overkwalificatie voorkomt bij vluchtelingen en arbeidsmigranten in Zweden. En ook of er een verband bestaat tussen overkwalificatie en het risico op ziekenhuisopname bij somatische en/of psychiatrische aandoeningen.
Methode en resultaten
In een prospectief registeronderzoek onder 120.339 volwassenen die tussen 1991 en 2005 naar Zweden waren gemigreerd, werd overkwalificatie vastgesteld door het opleidingsniveau te vergelijken met het huidige functieniveau. Deelnemers werden gevolgd van 2007 tot 2016. Met behulp van Cox-regressieanalyse, gecorrigeerd voor leeftijd, geslacht, verblijfsreden en verblijfsduur, werd de relatie onderzocht tussen overkwalificatie en ziekenhuisopname wegens psychiatrische, cardiovasculaire, pulmonale of musculoskeletale aandoeningen en diabetes. Van de immigranten met een academische opleiding werkte 39 procent onder hun opleidingsniveau. Deze groep had een significant hoger risico op ziekenhuisopname vergeleken met academisch opgeleide immigranten met een passende functie (HR 1,33; 95%-BI: 1,21–1,46). Het verhoogd risico voor opname vanwege psychiatrische problemen was vergelijkbaar tussen overgekwalificeerde immigranten en immigranten zonder een academische opleiding.
De gesignaleerde gezondheidsproblemen kunnen worden verklaard door psychosociale risicofactoren waar overgekwalificeerde immigranten aan blootgesteld kunnen worden, zoals een gevoel van minderwaardigheid, een ‘effort-reward imbalace’, en ervaren werkgerelateerde discriminatie. Daarnaast werken overgekwalificeerde immigranten in beroepen met slechtere arbeidsomstandigheden, zoals gevaarlijke stoffen, nachtwerk of zwaar fysieke arbeid. Het prospectieve design met ziekenhuisdata is een sterkte van de studie. De belangrijkste limitatie is het gebrek aan informatie over blootstelling aan leefstijl- en werkgerelateerde risicofactoren.
Implicaties voor de praktijk
De hoge prevalentie overgekwalificeerde immigranten in de beroepsbevolking die vermoedelijk ook in Nederland voorkomt, vormt een maatschappelijk en bedrijfsgeneeskundig probleem. Hoogopgeleide immigranten brengen waardevolle kennis en vaardigheden mee, maar die blijven onbenut als zij onder hun niveau werken. Naast verlies van ‘human capital’ loopt een grote groep werknemers onnodig en onterecht het risico op ziekte en/of gebrek. Het is daarom zaak om tijdens sociaal-medische begeleiding te beoordelen of de functie van een immigrant past bij de gevolgde opleiding.
Brendler-Lindqvist M et al. Overqualification at work and risk of hospitalization for psychiatric and somatic diseases among immigrants in Sweden – a prospective register-based study. Scand J Work Environ Health. 2022;48(8):632-640. Doi: 10.5271/sjweh.4055.
Gilbert Wijntjes is bedrijfsarts en redacteur van TBV, Thorn. Contact: gwmwijntjens@gmail.com
