Kennis, gedachten en attitudes over pijn aan het bewegingsapparaat bij scheepsbouwwerkers. Bevindingen van onderzoek bij een scheepswerf in Oost-Groningen.
Bedrijfsartsen begeleiden regelmatig werknemers die door (aanhoudende) musculoskeletale pijn belemmeringen ervaren in het functioneren. Het is belangrijk dat bedrijfsartsen in hun advisering belemmerende of bevorderende factoren vanuit het biopsychosociale model adresseren, zoals de richtlijnen aanbevelen. Ook is het van belang aan te sluiten bij bestaande kennis, gedachten en attitudes van de patiënt/werknemer, maar deze zijn niet altijd bekend. Medewerkers die door de aard van hun werk en opleidingsniveau meer risico lopen op langdurige pijn aan het bewegingsapparaat, zijn de blue collar workers in de scheepsbouw. Doel van dit onderzoek was inzicht te krijgen in hun kennis, gedachten en attitudes ten aanzien van deze pijn.
Interviews met zeven deelnemers
Werving van deelnemers vond plaats onder alle werknemers in loondienst bij een scheepswerf in Oost-Groningen, die tenminste de helft van hun werktijd handwerk verrichten. Semigestructureerde interviews zijn gevoerd met zeven deelnemers. Open, axiaal en selectief coderen leidde tot drie hoofdthema’s: oorzaken en verklaringen van pijn aan het bewegingsapparaat, factoren die invloed hebben op (herstel van) musculoskeletale pijn en ziekmelden.
‘Gewoon slijtage’
Hun eigen pijn, en factoren van invloed daarop, verklaarden de deelnemers in eerste instantie uitsluitend vanuit biomedisch perspectief. ‘Ik doe dit werk nu 25 jaar, dus ik denk dat het gewoon slijtage is. En op den duur, als je elke dag zo zwaar… Ja, dat kan een keer verrekken. Of je spier die … verkeerd schiet.’ (Deelnemer 1)
‘Voor anderhalf maand geleden ben ik weer naar de fysio geweest. Daar is alles weer losgekraakt. Meestal is het dan een half jaar weer goed.‘ ( 3)
Bij dieper doorvragen, aan de hand van een aantal stellingen, bleken de meesten toch een bredere, meer biopsychosociale kijk op pijn te hebben. ‘Nou, omdat je zo lang met iets loopt. En misschien als het dan wel gefixt is, dat je dan toch nog geestelijk de pijn voelt.’ (Deelnemer 1)
Bewegen herstelbevorderend
Verder waren alle deelnemers van mening dat men zelf (in bepaalde mate) invloed kan hebben op pijn. Bewegen werd door alle deelnemers als herstelbevorderend gezien. ‘Daar heb je wel invloed op. […] Qua oefeningen en zo. Wat de fysio je meegeeft. […] En ja, je T-shirt goed ‘bie de boksem’ in. Dat soort dingen ook.’ (Deelnemer 6)
Hun attitude ten aanzien van arbeidsparticipatie sloot grotendeels aan bij wat de richtlijnen aanbevelen. Ziekmelden door musculoskeletale pijn leek onder de deelnemers relatief weinig voor te komen. ‘Dan blijf ik niet zomaar thuis. […] Je kan altijd wel weer wát doen. Ja. Er zijn dingen die je dan niet doet. Maar je kan toch altijd wel wát.’ (Deelnemer 4)
Ziekmelden door musculoskeletale pijn leek onder de deelnemers vrij weinig voor te komen
Meer bewustzijn kweken
Concluderend lijken blue collar workers in de scheepsbouw pijn aan het bewegingsapparaat in hoge mate biomedisch te beschouwen. Tegelijkertijd lijken zij ten aanzien van bewegen, eigen invloed op pijn en arbeidsparticipatie een herstelbevorderende attitude te hebben.
Het advies aan bedrijfsartsen in de scheepsbouw is om zowel werknemers in de individuele begeleiding, alsook hun werkomgeving, bewuster te maken van het multifactoriële, biopsychosociale karakter van musculoskeletale pijn. Bijvoorbeeld door dieper doorvragen en daarbij aansluitende uitleg en advies te geven.
Dit onderzoek is uitgevoerd als onderdeel van de opleiding tot arts Arbeid en Gezondheid bij de NSPOH
Lees hier het volledige verslag van Katharina Harms.
▶ Katharina Harms, aios bedrijfsgeneeskunde, ArboNed, Groningen. Contact: katharina.harms.van.dijk@arboned.nl ▶ prof. dr. Michiel Reneman, hoogleraar Revalidatiegeneeskunde, UMCGroningen, afdeling Revalidatiegeneeskunde, Groningen
