TBV magazine nr. 7-8, 2023

    Special sekse- en genderverschillen | Neem vaders serieus | Meer aandacht voor verschillen in opleiding | Raken vrouwen eerder burned out dan mannen? | De meerwaarde van lichamelijk onderzoek

    Vooroordelen

    Vooroordelen hebben we waarschijnlijk allemaal enigszins, maar als deze je belemmeren in het herstel en ook in hulp zoeken als je psychische problemen hebt, is dat extra lastig. In haar onderzoek probeert promovenda Rebecca Iris Bogaers zicht te krijgen op welke stigmatiserende gedachten een rol spelen bij het wel of niet vertellen aan collega's en leidinggevende als er sprake is van psychische problemen en in welke mate deze gedachten verhinderen dat men ook goede hulp zoekt.

    Ach, die mannen…

    Hoewel de toepassing ervan nog achterblijft komt er mondjesmaat meer kennis beschikbaar over sekse- en genderverschillen in ziekte en gezondheid en wordt er gepleit voor een meer gendersensitieve geneeskunde.1 Ook in dit tijdschrift wordt af en toe aandacht besteed aan man-vrouwverschillen met betrekking tot de aard en de beleving van en de omgang met klachten en symptomen van werkgerelateerde aandoeningen zoals burn-out of hart- en vaatziekten.2,3

    Huisvrouwen hebben verhoogd risico op hart- en vaatziekten

    Huisvrouwen hebben een verhoogd risico op hart- en vaatziekten vergeleken met werkende vrouwen. Er bestaan duidelijke man-vrouwverschillen in het risico voor cardiovasculaire morbiditeit en mortaliteit. 

    Rol naasten bij werkenden met chronische ziekte

    Dit proefschrift onderzoekt de invloed van naasten op de werkuitkomsten van werkenden met een chronische ziekte.

    Maak het verschil!

    Genderdiversiteit staat in Nederland volop in de schijnwerpers. Gender wordt vaak neergezet als een binair concept, mannelijk en vrouwelijk, maar er is een grote verscheidenheid in hoe individuele mensen en groepen gender ervaren en uiten. Het symbool van de regenboog is inmiddels bij velen bekend als teken van genderdiversiteit.

    Neuro-inclusief

    Dit boek geeft medewerkers en leidinggevenden handvatten om samen een neuro-inclusieve werkplek vorm te geven.

    Sensitief

    Sekse en gender spelen een rol bij het ontstaan van klachten en bij symptoomperceptie, klachtpresentatie en communicatie. Dit boek biedt een overzicht van de meest recente kennis over sekse- en genderverschillen in ziekte en gezondheid.

    Slaapprobleem op het spreekuur

    Slechte of ontoereikende slaap kan de gezondheid en veiligheid op het werk beïnvloeden. Gevalideerde vragenlijsten helpen de bedrijfsarts om de geschiktheid van de werknemer voor de functie te beoordelen.

    Zijn er gender-discrepanties onder sprekers?

    Het artikel van Koop et al. biedt een originele invalshoek, waarbij workshops uitgelichte presentaties zijn die worden verzorgd door de onderzoekers zelf. Hebben mannelijke workshoppresentatoren vaker een biomedische focus op pijn?

    Beroepsziekten: aandeel vrouwen 55 procent

    Ongeveer 55 procent van de 19.890 beroepsziektemeldingen die de afgelopen vijf jaar bij het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten (NCvB) zijn geregistreerd betreft vrouwen. Ondanks dat 48 procent van de werkende beroepsbevolking vrouw is (CBS-cijfers 2021).1

    Je ziet het pas als je het herkent

    De groeiende kennis over sekse en genderspecifieke verschillen verdient een grotere plaats in de opleiding tot bedrijfs- of verzekeringsarts. Aandacht hiervoor past in de integrale en inclusieve benadering die we in ons werk nastreven.

    Acuut-NAH: effect veroudering

    Volgens de Hersenstichting waren in 2019 777.000 mensen bekend bij de huisarts met niet-aangeboren hersenletsel (NAH). Er wordt onderscheid gemaakt tussen patiënten met een acuut-NAH, zoals een traumatisch hersenletsel (THL) of cerebrovasculair accident (CVA) en patiënten met een niet-acuut-NAH, zoals een hersentumor. Dit artikel bespreekt uitsluitend acuut-optredend NAH, waarbij er sprake is van een knik in de levensloop.

    Neem vaders serieus. Laten we anders kijken naar hun rollen

    Vaderschap is in transitie. Waar vroeger van mannen enkel verwacht werd dat zij het brood op de plank brachten, is het tegenwoordig ook de bedoeling dat ze een (ver)zorgende rol op zich nemen. Dit maakt het nodig om ook op een andere manier naar vaders te kijken en vaders serieus te nemen in de verschillende rollen die zij hebben en (willen) combineren.

    ‘Werkenden laten floreren’

    Bedrijfsarts Hanneke Kerkhof en haar collega Anna Swart, arts in opleiding tot bedrijfsarts, willen - bevlogen als ze zijn - hun werkveld nog beter maken. Daarom startten ze bij hun werkgever HumanCapitalCare een project rondom diversiteit. Dat heet Kracht van Verschil en gaat onder meer over gender, maar ook over allerlei andere vormen van diversiteit en inclusie. 'Verschillen kunnen juist gewaardeerd worden en ingezet als kracht.'

    Werkgever klaagt over e-mail bedrijfsarts

    Bedrijfsartsen communiceren veel met werkgevers en werknemers via de e-mail. Hiermee zijn oordelen en adviezen vastgelegd. Bedrijfsartsen moeten zich realiseren dat een e-mail kan worden ingebracht in een gerechtelijke procedure.

    Meerwaarde van lichamelijk onderzoek door de bedrijfsarts

    Omdat er steeds minder een gericht lichamelijk onderzoek door de bedrijfsarts zelf wordt verricht, ontstaat een gemiste kans op het vergaren van essentiële informatie die nodig is, of kan zijn, voor het optimaal begeleiden van een verzuimende werknemer. De auteur gaat uitgebreid in op het belang en de doel(en) van het lichamelijk onderzoek, verricht door de bedrijfsarts.

    Vast en veilig stramien voor (her)beoordelingen

    Sociaal-medische beoordelingen moeten vooral voor cliënten inzichtelijk maken waarom (verzekerings)artsen al dan niet beperkingen voor werk aannemen gezien de ervaren klachten. Het UWV is daarbij, zoals onze koning in de troonrede van 2019 stelde, 'het gezicht van de overheid'. Artsen staan alleen al daarom dagelijks voor de ingewikkelde taak in een context van complexe wet- en regelgeving hun sociaal-medische oordelen zorgvuldig te rechtvaardigen en hun argumentatie zowel logisch als bondig en begrijpelijk te presenteren.

    Ziekte van Dupuytren

    Werken met de handen verhoogt de kans op M. Dupuytren.1-3 Daarnaast zijn er persoonsgebonden risicofactoren.4-12 Wat het beste werkt ter preventie is niet bekend. Een aanpak van verschillende risicofactoren werkt daarom mogelijk het beste.

    Autistische burn-out

    Mensen met autisme raken relatief snel overbelast, ook wel een autistische burn-out genoemd. Kenmerkend hiervoor is een toename van prikkelgevoeligheid, vermoeidheid en verlies van vaardigheden. Om overbelasting te verminderen of voorkomen is praktische begeleiding op verschillende levensgebieden van belang, evenals mogelijkheden om tot rust te komen en zich (sociaal) terug te trekken.

    Zijn vrouwen meer burned out dan mannen?

    In alle definities van burn-out staat de mentale uitputtingstoestand centraal. Deze uitputting uit zich in gebrek aan handelingsvermogen (extreme vermoeidheid, 'ik kan niet meer') en handelingsbereidheid (mentale distantie, 'ik wil niet meer'). Burn-out is per definitie werkgerelateerd.1 Dit onderzoek richt zicht op burn-outklachten en verschillen in de mate van deze klachten tussen mannen en vrouwen.

    Contact gezocht met verzekeringsarts

    Doel van dit onderzoek was om te achterhalen welke redenen arbeidsdeskundigen hebben om wel of niet te overleggen met verzekeringsartsen bij claimbeoordelingen. En welke aanbevelingen hebben zij voor dit overleg met de verzekeringsarts? Hiermee kunnen verzekeringsartsen hun communicatie naar arbeidsdeskundigen aanpassen waardoor het beoordelingsproces efficiënter verloopt en de werktijd van verzekeringsartsen optimaal wordt benut.

    Gelijk oordeel voor man en vrouw?

    Genderverschillen spelen een rol bij ziektepresentatie en ziektebeloop in de eerste lijn. Daarom is bewustwording van mogelijke genderverschillen in de spreekkamer van de bedrijfsarts en verzekeringsarts van belang. In dit kleinschalige onderzoek zijn er verschillen objectiveerbaar ten aanzien van de gescoorde beperkingen tussen de verschillende geslachten (niet significant).