Het wordt breed onderkend dat naasten, zoals een partner, familielid of vriend, invloed kunnen hebben op gezondheidsuitkomsten van mensen met een chronische aandoening. Door aandacht te besteden aan de invloed van naasten kunnen bedrijfs- en verzekeringsartsen werkenden met een chronische ziekte mogelijk beter ondersteunen bij het omgaan met de aandoening en om ondanks de aandoening weer te gaan werken.

Steeds meer werkenden krijgen te maken met een chronische ziekte tijdens hun loopbaan. Op dit moment heeft ongeveer 30% van de werkenden in Europa een chronische ziekte.1 Werkenden met een chronische ziekte hebben vaker een lager werkvermogen, een verminderde arbeidsproductiviteit en ze hebben een verhoogd risico om vroegtijdig de arbeidsmarkt te verlaten.2-4 Voorgaand onderzoek heeft zich met name gericht op werkgerelateerde factoren, zoals een hoge werkdruk. Op dit moment is de rol van een ongezonde leefstijl op vroegtijdige uitstroom binnen deze groep nog grotendeels onbekend.

Uit de internationale literatuur was reeds bekend dat interdisciplinaire arbeidsrevalidatie (AR) voor mensen met chronische pijn aan het bewegingsapparaat effectief en doelmatig is. Het was echter nog niet bekend of en in welke mate dit ook geldt voor Nederland, waarbij zowel arbeidsrevalidatie als sociale en zorgsystemen afwijken van andere landen. Een kernadvies voor het uitvoeren van effectieve arbeidsrevalidatie is dat het bestaat uit drie componenten: zorg, (tijdelijke) werkaanpassingen, en coördinatie- en casemanagement tussen beide.

Slechthorendheid en tinnitus zijn veel voorkomende hoorproblemen. Werkenden met slechthorendheid en/of tinnitus hebben meer last van vermoeidheid na het werk en zijn vaker ziek of afwezig in verband met stressgerelateerde klachten. Een slechthorende heeft problemen in werksituaties die rumoerig, onrustig, onoverzichtelijk en onvoorspelbaar zijn. Werkenden met tinnitus hebben deze problemen ook omdat tinnitus vaak gepaard gaat met slechthorendheid en hyperacusis.

‘Hier zit ik wel vaker – een oude krant doelloos in mijn handen – als ik over iets na wil denken. Maar het probleem is dat je moeilijk kunt nadenken over iets dat je je niet herinnert’.

In Nederland leven naar schatting ruim 600.000 mensen met een vorm van niet-aangeboren hersenletsel (NAH). NAH is een paraplubegrip voor niet-progressief hersenletsel met een traumatische oorzaak (zoals een ongeval, trauma of val) of niet-traumatisch oorzaak (zoals een beroerte, infectie of tumor). De gevolgen van NAH kunnen fysiek, cognitief, psychologisch en gedragsmatig van aard zijn en zijn lang niet altijd zichtbaar en/of herkenbaar.1

Niet-aangeboren hersenletsel (NAH) is een verzamelbegrip voor meerdere aandoeningen waarbij hersenbeschadiging is ontstaan na de geboorte. Er wordt met betrekking tot de oorzaak onderscheid gemaakt tussen traumatisch (bijvoorbeeld een ongeval) en niet-traumatisch NAH (bijvoorbeeld een CVA).1 Jaarlijks krijgen 60.000 mensen niet progressief NAH waarvan een groot aantal, 23.000 gevallen (ongeveer 40%), tot de beroepsbevolking behoort.2

Elke bedrijfs- en verzekeringsarts komt per jaar één of meer patiënten tegen die op jonge leeftijd hersenletsel hebben opgelopen en die een terugval krijgen bij het ouder worden. Deze patiënten kunnen forse neurologische schade hebben gehad en het is hen gelukt te blijven werken. De gevolgen van hersenletsel kunnen echter erg verschillen.

Bijna de helft van alle werknemers met niet-aangeboren hersenletsel voelt zich onvoldoende gesteund door de bedrijfsarts bij pogingen het werk weer te hervatten. Dat suggereert een steekproef onder de eigen cliënten van de zorgorganisatie Professionals in NAH. Wat is er aan de hand?

Op de polikliniek Mens en Arbeid van het Amsterdam UMC worden regelmatig werknemers gezien die vanwege allerlei medische problemen vastlopen in hun werk. Dit is ook het geval bij de heer Bakker, een 40-jarige man die sinds zijn 15e jaar werkzaam is als medewerker productie bij een industriële bakker.